Covid-19: Pyetjet më të shpeshta lidhur me Auditimin

2020-04-22 - 10:45

Artikull i shkruar nga: Praktikat Profesionale dhe Ekipi Teknik i  Institutit të Kontabilistëve të Malajzisë

 

Kufizimet e ndryshme të udhëtimit si brenda ashtu edhe jashtë vendit që janë vendosur pas përhapjes të pandemisë së Korona virusit më 2019 (Covid-19) paraqesin sfida të reja për auditorët. Për më tepër, fillimi i përhapjes së Covid-19 mund të ndikojë në operimet e ndërmarrjeve që janë duke u audituar dhe kjo nga ana tjetër do të ndikojë në vlerësimin e rrezikut dhe natyrën, kohën dhe shtrirjen e punëve që duhet të kryhen nga auditorët.

Përkundër këtyre sfidave, auditorët pritet të kryejnë auditimet në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit. Prandaj, auditorët pritet të sigurohen që kanë kohë dhe burime të mjaftueshme për të kryer angazhimet e auditimit të ndikuara nga pandemia. Kur është e nevojshme, auditorët mund të kenë nevojë të komunikojnë me menaxhmentin dhe/ose ata që janë përgjegjës për qeverisjen për të konsideruar aplikimin për zgjatjen e afatit për të paraqitur pasqyrat financiare dhe raportet në përputhje me nenin 259 (2) të Ligjit të Kompanive 2016 ose rregulloreve të tjera të zbatueshme në legjislacionet përkatëse.

Auditorët do të duhet të marrin në konsideratë ndikimin e përhapjes së Covid-19 në punën e auditimit të kryer në përputhje me listën e mëposhtme të Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit (SNA):

• SNA 230 - Dokumentimi i Auditimit
• SNA 260 - Komunikimi me personat e ngarkuar me qeverisjen  (i Rishikuar)
• SNA 315 - Identifikimi dhe Vlerësimi i Rreziqeve të Anomalive Materiale nëpërmjet Njohjes së Entitetit dhe Mjedisit të tij (i Rishikuar)
• SNA 320 - Materialiteti në Planifikimin dhe në Kryerjen e një Auditimi
• SNA 330 - Reagimet e Auditorit ndaj Rreziqeve të Vlerësuara
• SNA 500 - Evidenca e Auditimit
• SNA 501 - Evidenca e Auditimit – Konsiderata të Veçanta për Zëra të Zgjedhur
• SNA 540 -  Auditimi i Çmuarjeve Kontabël, Përfshirë Çmuarjet Kontabël të Vlerës së Drejtë si dhe Shpjegimet Përkatëse (i Rishikuar)
• SNA 560 - Ngjarjet e Mëvonshme
• SNA 570 - Vijimësia (i rishikuar)
• SNA 580 - Letër Përfaqësimet
• SNA 600 - Konsiderata të Veçanta - Auditimi i Pasqyrave Financiare të Grupit  (Duke Përfshirë Punën e Auditorit të Entitetit të Kontrolluar)
• SNA 700 - Formimi i një Opinioni dhe Raportimi mbi Pasqyrat Financiare (i rishikuar)
• SNA 701 - Komunikimi i Çështjeve Kryesore të Auditimit në Raportin e Auditorit të Pavarur
• SNA 705 - Modifikimet e Opinionit në Raportin e Auditorit të Pavarur (i rishikuar)
• SNA 706 - Paragrafët që Theksojnë Çështjen dhe Paragrafët për Çështje të Tjera në Raportin e Auditorit të Pavarur ( i rishikuar)
• SNA 720 - Përgjegjësitë e Auditorit në Lidhje me Informacionet e tjera

 

Puna e auditimit që duhet të kryhet mund të ndryshojë në varësi të periudhës financiare të mbuluar nga auditimi për shkak të fazave të ndryshme të zhvillimit të përhapjes së pandemisë Covid-19.

Ky dokument adreson pyetjet më të shpeshta për çështjet që lidhen me auditimin në lidhje me ndikimin e përhapjes së Covid-19 të pranuara nga stafi i Institutit të Kontabilistëve të Malajzisë (Instituti) nga auditorët. Përgjigjet e pyetjeve më të shpeshta janë përgatitur nga stafi i Institutit dhe nuk janë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit.

Pyetjet më të shpeshta janë kategorizuar si më poshtë:

• Konsiderata të përgjithshme në një auditim
• Auditimet në grup
• Vijimësia
• Ngjarjet e Mëvonshme
• Raporti i auditorit

Auditorët gjithashtu pritet të ushtrojnë vazhdimisht gjykim profesional për të përcaktuar nëse pyetjet më të shpeshta janë të përshtatshme dhe të rëndësishme për rrethanat e tyre.

PYETJE DHE PERGJIGJE

KONSIDERATAT E PËRGJITHSHME NË NJË AUDITIM

P1 – Çfarë ndikimi ka përhapja e Covid-19 në planifikimin dhe kryerjen e një auditimi?

Ndikimi në vlerësimin e rreziqeve dhe procedurave të auditimit

Meqenëse identifikimi i rrezikut, vlerësimi dhe përgjigja janë përsëritëse dhe dinamike për nga natyra, auditorët duhet të zbatojnë kërkesat specifike të SNA-ve si në paragrafët pasues.

Paragrafi 31 i SNA 315 (i rishikuar) thotë si në vijim:

“Vlerësimi i auditorit për rreziqet e anomalive materiale në nivel pohimi mund të ndryshojë gjatë kryerjes së auditimit, pasi auditori të ketë siguruar evidencë auditimi shtesë. Në rrethanat kur auditori e siguron evidencën e auditimit nga kryerja e procedurave të auditimit të mëtejshme, ose nga marrja e një informacioni të ri, dhe në të dy rastet kjo evidencë është në kontradiktë me evidencën e auditimit mbi të cilën auditori e ka bazuar fillimisht vlerësimin, ai rishikon vlerësimin e bërë për rrezikun dhe, në përputhje me këtë rishikim, modifikon procedurat e mëtejshme të planifikuara të auditimit në përputhje me rrethanat.”

Paragrafi A151 i SNA 315 (i rishikuar) jep udhëzimet e mëposhtme të aplikimit:

“Gjatë auditimit mund të ndodhë që auditori të sigurojë një informacion i cili ndryshon në mënyrë të konsiderueshme nga informacioni mbi të cilin është bazuar vlerësimi i rrezikut. Për shembull, vlerësimi i rrezikut mund të bazohet në supozimin që disa nga kontrollet funksionojnë në mënyrë efektive. Gjatë kryerjes së testeve të këtyre kontrolleve, auditori mund të sigurojë evidencë auditimi që tregon se kontrollet nuk kanë funksionuar me efektivitetin e duhur gjatë kohës kur është kryer auditimi. Në të njëjtën mënyrë, gjatë realizimit të procedurave thelbësore, auditori mund të zbulojë anomali në shuma apo në frekuencë, të cilat janë më të mëdha nga niveli i përcaktuar në vlerësimet që auditori i ka bërë rrezikut. Në rrethana të tilla, vlerësimi i rrezikut mund të mos reflektojë në mënyrën e duhur rrethanat e vërteta të entitetit dhe procedurat e mëtejshme të auditimit mund të mos jenë efektive në zbulimin e anomalive materiale. Referoju SNA 330 për udhëzime të mëtejshme."

Paragrafi 25 i SNA 330 thotë se "bazuar në procedurat e auditimit të kryera dhe në evidencën e auditimit të siguruar, përpara konkluzioneve të auditimit, auditori duhet të vlerësojë në se vlerësimet për rreziqet e anomalisë materiale në nivel pohimi mbeten të përshtatshme".

Prandaj, auditori duhet të vlerësojë nëse ndikimi i përhapjes së pandemisë Covid-19 rishikon rreziqet e identifikuara më parë ose shkakton rreziqe të tjera të anomalive materiale. Auditorët gjithashtu duhet të vlerësojnë nëse procedurat e auditimit (përfshirë vlerësimin mbi efektivitetin e kontrollit të brendshëm) dhe gjykimet që rrjedhin nga ndikimi i përhapjes së Covid-19 në pasqyrat financiare të entitetit raportues do të krijonin një çështje kyçe të auditimit, në përputhje me SNA 701 .

Kur është e aplikueshme, auditori do të rishikojë materialitetin për pasqyrat financiare si një tërësi (dhe, nëse është e aplikueshme, niveli ose nivelet e materialitetit për klasa të veçanta të transaksioneve, bilancet e llogarive ose shpalosjet) në rast se bëhet i vetëdijshëm për informacionin gjatë auditimit, që do të ndikonte që auditori të ketë përcaktuar fillimisht një shumë (ose shuma) të ndryshme [1].

Qasje në ambientet, personelin dhe dokumentet e klientit

Paragrafi 6 i SNA 500 thotë se "auditori duhet të përcaktojë dhe të kryejë procedurat e auditimit që janë të përshtatshme për rrethanat, me qëllim që të sigurojë evidencën e nevojshme të auditimit."

Me 16 Mars 2020, qeveria e Malajzisë lëshoi një masë mbarëkombëtare për Kontrollin e Lëvizjes nga 18 deri më 31 Mars 2020 pas rritjes së rasteve me  Covid-19 në Malajzi. Më 25 Mars 2020, kjo periudhë është shtyrë deri më 14 Prill 2020. Si rrjedhojë, auditorët nuk lejohen të hyjnë fizikisht në ambientet e klientëve të tyre për të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit. Auditorët gjithashtu nuk lejohen të hyjnë në mënyrë të ngjashme në ambientet e tyre. Në përputhje me rrethanat, auditorët mund të marrin në konsideratë mënyra alternative për të siguruar evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit, siç janë:

• Konfirmimet e jashtme mund të merren direkt nga pala konfirmuese në formë elektronike pasi të vërtetohet origjinaliteti i postës elektronike (e-mail) dhe/ose të vazhdojnë me një bisedë telefonike. Përgjigjet e marra në mënyrë elektronike, për shembull, përmes faksit ose postës elektronike, përfshijnë rreziqe për besueshmërinë sepse origjina dhe autorësia e individit përkatës mund të jetë e vështirë për t'u vendosur, dhe ndryshimet mund të jenë të vështira për t'u zbuluar.
• Ekzaminimi i regjistrave ose dokumenteve në formë elektronike. Megjithatë, evidencat e auditimit në formën e tyre origjinale të dokumentit janë më të besueshme sesa evidencat e auditimit të fotokopjuara ose faksimile, ose dokumente që janë transformuar në formë elektronike, besueshmëria e të cilave varet nga kontrollet e brendshme të entitetit raportues mbi përgatitjen dhe mirëmbajtjen e raportimit financiar.

Nëse auditori nuk është në gjendje të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit para datës së nënshkrimit të raportit të auditorit, auditori modifikon opinionin e auditimit në përputhje me SNA 705 (i rishikuar). Ju lutemi referojuni pyetjes 9 për më shumë detaje.

Auditorëve ju ri-kujtohet të përgatisin dhe mbledhin dokumentet e auditimit që janë të mjaftueshme për t’ i mundësuar një auditori me përvojë, duke mos pasur asnjë lidhje të mëparshme me auditimin për të kuptuar evidencat e auditimit të marra, përfshirë ato të marra nga procedurat alternative të kryera gjatë pandemisë Covid-19, siç kërkohet nga SNA 230.

Numërimi fizik i stoqeve

SNA 501 kërkon që auditori të marrë pjesë në numërimin e inventarit fizik, në mënyrë që të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit në lidhje me ekzistencën dhe gjendjen e stoqeve nëse stoqet janë materiale për pasqyrat financiare [2].

Nëse auditori nuk është në gjendje të marrë pjesë në numërimin fizik të stoqeve gjatë periudhës së kontrollit të lëvizjes, auditori duhet të marrë në konsideratë bërjen ose vëzhgimin e disa numërimeve fizike në një datë alternative dhe të kryejë procedurat e auditimit për transaksionet ndërhyrëse [3].

Në rast se pjesëmarrja në numërimin fizik të stoqeve është e pa praktikueshme (për shembull, stoqet mbahet në një vend që mund të paraqesë kërcënime për sigurinë e auditorit), auditori duhet të marrë në konsideratë kryerjen e procedurave alternative të auditimit për të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit në lidhje me ekzistencën dhe gjendjen e stoqeve si:

• Inspektimi i dokumentacionit për shitjen pasuese të artikujve specifikë të stoqeve të siguruar ose blerë para numërimit fizik të stoqeve;
• Mbështetja në numërimet ciklike; ose
• Marrja e ndihmës direket nga auditorët e brendshëm.

Nëse nuk është e mundur për ta bërë këtë, auditori do të duhej të marrë parasysh ndikimin në raportin e auditorit në përputhje me SNA 705 (i rishikuar) [4]. Ju lutemi referojuni pyetjes 9 për më shumë detaje.

Trajtimet kontabël dhe shpalosjet në pasqyrat financiare nga entiteti raportues i prekur nga përhapja e pandemisë Covid-19

Auditimi i një entiteti raportues të prekur nga përhapja e pandemisë Covid-19, mes tjerash, do të nënkuptojë auditimin e trajtimit kontabël dhe shpalosjet në pasqyrat financiare bazuar në kornizën e raportimit financiar në fuqi, duke përfshirë konsideratat nëse përhapja e Covid-19 është një ngjarje rregulluese ose jo rregulluese dhe kur është e aplikueshme, ndikimi në dëmtimin e pasurive, shlyerjet e stoqeve në vlerën neto të realizueshme, çregjistrimin e pasurive tatimore të shtyra, rregullimet e vlerës së drejtë, vijimësia dhe shpalosjet e ndërlidhura me pasqyrat financiare dhe jashtë pasqyrave financiare në përputhje me SNA 540 (i rishikuar), SNA  570 (i rishikuar) dhe SNA 720 (i rishikuar).

SNA 540 (i rishikuar) gjithashtu kërkon që auditori të vlerësojë nëse metodat përkatëse, supozimet e rëndësishme, burimi i të dhënave dhe shpalosjet e ndërlidhura me to janë të përshtatshme në kontekstin e kornizës në fuqi të raportimit financiar [5], në veçanti, matja e vlerës së drejtë dhe dëmtimi i pasurive.

Për më tepër, paragrafi 24 i SNA 330 kërkon që auditori të kryejë procedura të auditimit për të vlerësuar nëse prezantimi i përgjithshëm i pasqyrave financiare, përfshirë edhe shpalosjet e lidhura, është në përputhje me kornizën e raportimit financiar. Kjo përfshin vlerësimin e përshtatshmërisë së klasifikimit të pasurive dhe detyrimeve afatshkurta dhe afatgjata, në funksion të ndikimit përhapjes së Covid-19.

Shpalosjet e informacioneve të tjera të cilat janë përfshira në raportin vjetor

SNA 720 (i rishikuar) kërkon që auditori të lexojë dhe të marrë në konsideratë informacionet tjera të cilat janë të përfshira në raportin vjetor, sepse informacione të tjera që janë në kundërshtim material me pasqyrat financiare ose njohuritë e auditorit të marra në auditim mund të tregojnë se ekziston një vlerësim i gabuar material i pasqyrave financiare ose që ekziston anomali materiale e informacionit tjetër, secila prej të cilave mund të dëmtojë besueshmërinë e pasqyrave financiare dhe raportin e auditorit. Keqkuptime të tilla materiale gjithashtu mund të ndikojnë në mënyrë jo të duhur në vendimet ekonomike të përdoruesve për të cilët është përgatitur raporti i auditorit.

Komunikime me personat e ngarkuar me qeverisjen

SNA 260 (i rishikuar) kërkon që auditori t’ iu komunikojë atyre të cilët janë të angazhuar në qeverisje, një përmbledhje të fushës së planifikuar të auditimit dhe kohën e auditimit, e cila përfshin komunikimin në lidhje me rreziqet domethënëse të identifikuara nga auditori [6].

SNA 260 (i rishikuar) gjithashtu kërkon që auditori t’ iu komunikojë atyre të cilët janë të angazhuar në qeverisje gjetjet e rëndësishme të auditimit. Kjo përfshin komunikimin për:

• Ndryshimet në fushën e planifikuar dhe kohën e auditimit bazuar në shqyrtimin e rishikuar të rrezikut të vlerësuar [8].
• Vështirësi të konsiderueshme të hasura gjatë auditimit.
• Pikëpamjet e auditorit për aspekte të rëndësishme cilësore të praktikave të kontabilitetit të entietit ekonomik, duke përfshirë politikat e kontabilitetit, vlerësimet e kontabilitetit dhe shpalosjet e pasqyrave financiare.
• Rrethanat që ndikojnë në formën dhe përmbajtjen e raportit të auditorit.

AUDITIMET NË GRUP

P2 - A duhet një auditor i grupit të kryejë auditimin e një entiteti, operimet e të cilit janë në një vend të prekur nga pandemia Covid-19?

Paragrafi 26 i SNA 600 thotë se “Për një entitet të kontrolluar, që është i konsiderueshëm për shkak të rëndësisë financiare individuale të tij në grup, ekipi i angazhimit të grupit, ose, në emër të tij, një auditor i entitetit të kontrolluar do të kryejë auditimin e informacionit financiar në këtë entitet duke përdorur materialitetin e tij.”

Paragrafi 27 i SNA 600 shprehet më tej se "Për një entitet të kontrolluar që është i rëndësishëm, sepse ka gjasa që ai të përfshijë rreziqe të rëndësishme të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit, për shkak të natyrës ose rrethanave të veçanta të tij, ekipi i angazhimit të grupit, ose, në emër të tij, një auditor i entitetit të kontrolluar do të kryejë një ose më shumë nga sa vijon”:

• Një auditim të informacionit financiar të entitetit të kontrolluar duke përdorur materialitetin e këtij entiteti.
• Një auditim të një ose më shumë tepricave në llogari, klasave të transaksioneve ose informacioneve shpjeguese në lidhje me rreziqet e mundshme të rëndësishme të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit. (Ref: Paragrafi A48)
• Procedurat e auditimit të specifikuara në lidhje me rreziqet e mundshme të konsiderueshme të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit. (Ref: Paragrafi A49)

Entitetet e kontrolluara që nuk janë të konsiderueshme, referojuni pyetjes 9 për detaje të mëtejshme.

P3 - Cila është natyra, koha dhe shtrirja e përfshirjes nga një auditor në grup në punën e kryer nga një auditor i entitetit të kontrolluar?

Paragrafi 30 SNA 600 thotë si vijon:

"Nëse një auditor i entitetit të kontrolluar kryen një auditim të informacionit financiar të një entiteti të kontrolluar të konsiderueshëm, ekipi i angazhimit të grupit do të përfshihet në vlerësimin e rrezikut të bërë nga auditori për të identifikuar rreziqet e konsiderueshme të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit. Natyra, afati dhe shkalla e përfshirjes ndikohen nga njohja që ka ekipi i angazhimit të grupit për punën e auditorit të entitetit të kontrolluar, por minimumi duhet të përfshihet”:

• Diskutimi me auditorin e entitetit të kontrolluar apo menaxhmentin e tij për ato aktivitete të entitetit që janë të rëndësishme për grupin;
• Diskutimi me auditorin e entitetit të kontrolluar në lidhje me ndjeshmërinë e entitetit ndaj anomalive materiale në informacionin financiar për shkak të gabimeve apo mashtrimit; dhe
• Rishikimi i dokumentimit të auditorit të entitetit të kontrolluar për rreziqet e konsiderueshme të identifikuara të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit. Ky dokumentim mund të ketë formën e një memorandumi që pasqyron përfundimin e nxjerrë nga auditori i entitetit të kontrolluar në lidhje me rreziqet e konsiderueshme të identifikuara.

Gjatë rishikimit të dokumentacionit të auditimit të auditorit të entitetit të kontrolluar, sipas paragrafit A61 të SNA 600, ato pjesë të dokumentacionit të auditimit të auditorit të entitetit të kontrolluar, që kanë të bëjnë me auditimin e grupit, mund të ndryshojnë në varësi të rrethanave. Shpesh fokusi është në dokumentacionin e auditimit që ka të bëjë me rreziqet e rëndësishme të anomalive materiale në pasqyrat financiare të grupit. Shkalla e rishikimit mund të ndikohet nga fakti se dokumentacioni i auditimit të auditorit të entitetit të kontrolluar ka qenë subjekt i procedurave të rishikimit të firmës së auditorve të entiteteve të kontrolluara.

Vlerësimi i rrezikut të auditimit që vjen nga ndikimi i përhapjes së pandemisë Covid-19 i lartë cekur në Pyetjen 1 duke përfshirë rrezikun e mashtrimit mund të zbatohet edhe këtu në masën që rreziqet e auditimit që vijnë nga entiteti i kontrolluar ndikojnë në pasqyrat financiare të grupit.

P4 - Cili është komunikimi i pritshëm në mes të auditorit të grupit dhe auditorit të entitetit të kontrolluar?

Paragrafi 42 i SNA 600 thotë që ekipi i angazhimit të grupit do të vlerësojë komunikimin me auditorin e entitetit të kontrolluar (shih paragrafin 41). Ekipi i angazhimit të grupit do të:

• Diskutojë me auditorin, drejtimin e entitetit të kontrolluar ose atë të grupit, për aq sa është e përshtatshme, çështjet e rëndësishme që dalin nga ky vlerësim; dhe
• Përcaktojë nëse është e nevojshme të rishikojë pjesë të tjera përkatëse të dokumentimit të auditimit nga auditori i entitetit të kontrolluar (referojuni paragrafit A61 të SNA 600).

Në praktikë, komunikimi i auditimit në grup shpesh kryhet me shkrim përmes letrave dhe/ose postave elektronike. Takimet e mëpasshme ballë për ballë ose thirrjet e konferencave mund të kryhen për të ndjekur udhëzimet dhe për të sqaruar çdo çështje me të cilat përballen auditorët e entitetit të kontrolluar. Me ardhjen e teknologjisë dhe shpejtësisë së telekomunikacionit, përdorimi i video-konferencave dhe përdorimi tjetër i teknologjisë, përfshirë bashkëpunimin përmes dokumentacionit, mund të jetë një komunikim më efektive për shkëmbimin e informacionit.

Paragrafi 41 i SNA 600 thotë si vijon:

Ekipi i angazhimi të grupit do të kërkojë nga auditori i entitetit të kontrolluar të komunikojë çështjet që kanë të bëjnë me konkluzionin në lidhje me auditimin e grupit. Ky komunikim duhet të përfshijë:

• Nëse auditori i entitetit të kontrolluar ka plotësuar kërkesat etike që kanë të bëjnë me auditimin e grupit, duke përfshirë edhe pavarësinë dhe kompetencën profesionale;
• Nëse auditori i entitetit të kontrolluar ka plotësuar kërkesat e ekipit të angazhimit të grupit;
• Identifikimin e informacionit financiar të entitetit të kontrolluar për të cilin raporton auditori i këtij entiteti.
• Informacionin mbi rastet e mospërputhjes me ligjet dhe rregulloret që mund të shkaktojnë anomali materiale në pasqyrat financiare të grupit;
• Një listë të anomalive të pakorrigjuara të informacionit financiar të entitetit të kontrolluar (lista nuk duhet të përfshijë anomalitë që janë poshtë pragut të anomalive të komunikuara qartazi si të parëndësishme nga ekipi i angazhimit të grupit (shih paragrafin 40 (c));
• Treguesit e paragjykimeve të mundshme të menaxhmentit;
• Përshkrimin e ndonjë mangësie të konsiderueshme të identifikuar në kontrollin e brendshëm në nivel entiteti të kontrolluar;
• Çështje të tjera të rëndësishme që auditori i entitetit të kontrolluar u’ a ka komunikuar ose pret t’ua komunikojë personave të ngarkuar me qeverisjen e entitetit, duke përfshirë mashtrimin ose dyshimin për mashtrim të punonjësve dhe menaxhmentit të entitetit të kontrolluar, të cilët kanë rol të rëndësishëm në kontrollin e brendshëm në nivel entiteti apo të tjerë në rastin ku mashtrimi ka çuar në një anomali materiale të informacionit financiar të entitetit të kontrolluar;
• Çdo çështje tjetër që mund të ketë lidhje me auditimin e grupit, ose që auditori i entitetit të kontrolluar dëshiron të tërheqë vëmendjen e ekipit të angazhimit të grupit, përfshirë edhe përjashtimet e shënuara në deklarimet me shkrim që ai ka kërkuar nga drejtimi i entitetit; dhe
• Gjetjet, konkluzionet ose opinionin e përgjithshëm të auditorit të entitetit të kontrolluar.

Auditori i grupit gjithashtu duhet të marrë parasysh ndikimin e vijimësisë (në pyetjen 7) dhe ngjarjet e mëvonshme (në pyetjen 8) të entitetit të kontrolluar në auditimin në grup.

P5 - Cilat janë mënyrat që një auditor në grup të rishikojë punën e kryer nga një auditor i entitetit të kontrolluar gjatë përhapjes së Covid-19?

Në rrethana normale, auditori i grupit mund të vizitojë auditorin e entitetit të kontrolluar për të diskutuar rreziqet e rëndësishme të identifikuara ose të rishikojë pjesët përkatëse të dokumentacionit të auditimit të auditorit të entitetit të kontrolluar [9].

Ndërsa përhapja e pandemisë Covid-19 ka rezultuar që firmat e auditimit të kufizojnë udhëtimin e  punonjësve të tyre, auditori i grupit duhet të marrë parasysh implikimet e këtyre kufizimeve të udhëtimit në punën e tyre në vlerësimin dhe rishikimin e punës së auditorit të entitetit të kontrolluar. Në përputhje me SNA 230, një dokumentacion auditimi përfshin një ose më shumë dosje ose mjete të tjera ruajtëse, në formë fizike ose elektronike, që përmban regjistrimet që përbëjnë dokumentacionin e auditimit për një angazhim specifik.

Auditori i grupit mund të marrë në konsideratë nëse procedurat alternative mund të vendosen duke i lejuar ata të demonstrojnë rishikimin dhe vlerësimin e tyre të punës së auditorit të entitetit të kontrolluar dhe kështu të plotësojnë kërkesat e SNA 600.

Për shembull, auditorët e grupit mund të:

• Kërkojnë nga auditorët e entiteteve që të lejojnë qasjen dhe rishikimin e atyre dosjeve nga distanca, nëse dokumentacionet e auditorëve të entiteteve janë në formë elektronike.
• Kërkojnë nga auditorët e entiteteve të dërgojnë një kopje të atyre dokumentacioneve për auditorët e grupit për t'i shqyrtuar.
• Kërkojnë nga auditorët e entiteteve të diskutojnë punën me auditorin e entitetit të kontrolluar përmes video-konferencave.
• Kërkojnë nga auditorët e entiteteve të plotësojnë një pyetësor të hollësishëm.
• Kërkojnë që menaxhmenti të sigurojë informacione direkte te auditori i grupit për të lejuar testimin, nëse sistemet e financave janë të integruara në tremujorin e parë.
• Kërkojnë nga auditorët e entiteteve të japin një memorandum të detajuar raportimi që përfshin rreziqe të konsiderueshme të keqkuptimit material dhe tregues të njëanshmërisë së mundshme të menaxhmentit në vlerësime dhe gjykime të rëndësishme.

P6 - Cila është përgjegjësia e auditorit të grupit në lidhje me punën e kryer nga auditori i entitetit të kontrolluar?

Paragrafi 44 i SNA 600 thotë se " auditori është e nevojshme të marrë evidencë auditimi të mjaftueshme dhe të përshtatshme për të reduktuar rrezikun e auditimit në një nivel të pranueshëm të ulët, që e lejon të nxjerrë konkluzione të arsyeshme, ku do të bazohet opinioni i tij. Ekipi i angazhimit për grupin do të vlerësojë nëse është marrë evidencë e mjaftueshme dhe e përshtatshme nga procedurat e auditimit të kryera mbi procesin e konsolidimit, dhe nga puna e kryer nga ekipi i angazhimit të grupit dhe auditorit të entiteteve të kontrolluara mbi informacionin financiar të këtyre entiteteve, mbi të cilën bazohet opinioni për auditimin e grupit. "

Paragrafi A62 i SNA 600 ka udhëzimet e mëposhtme të aplikimit:

"Nëse ekipi i angazhimit të grupit arrin në përfundimin se nuk është marrë evidencë auditimi e mjaftueshme dhe e përshtatshme, në të cilën bazohet opinioni për auditimin e grupit, ekipi i angazhimit të grupit mund të kërkojë nga auditori i entitetit të kontrolluar të kryejë procedura shtesë. Nëse kjo nuk është e mundshme ekipi i angazhimit të grupit mund të kryejë procedurat e veta në informacionin financiar të entitetit të kontrolluar.”

HIPOTEZA E VIJIMËSISË

P7 - Cili është ndikimi i përhapjes të Covid-19 tek auditorët në shqyrtimin e vlerësimit të menaxhmentit për aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi?

Përgjegjësia e auditorit në lidhje me vijimësinë është që të vlerësojë dhe të nxjerrë përfundime mbi përshtatshmërinë e përdorimit të bazës kontabël të vijimësisë nga menaxhmenti, në përgatitjen e pasqyrave financiare dhe të konkludojë nëse ekziston pasiguri materiale në lidhje me aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi.

Në shqyrtimin e vlerësimit të menaxhmentit për aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi, auditori duhet të përfshijë të njëjtën periudhë me atë të zbatuar nga menaxhmenti për të bërë vlerësimin e tij siç kërkohet nga kuadri i zbatueshëm i raportimit financiar dhe duhet të sigurojë që ajo periudhë të mbulojë së paku 12 muaj.

Paragrafi 11 i SNA 570 (i rishikuar) thotë “Auditori mbetet në gatishmëri gjatë gjithë auditimit për evidencë auditimi të ngjarjeve dhe kushteve të cilat mund të hedhin dyshime të rëndësishme mbi aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi”.

Paragrafi A7 i SNA 570 (i rishikuar) jep udhëzime për aplikim si më poshtë:

“SNA 315 ( i rishikuar) kërkon që auditori të rishikojë vlerësimin e rrezikut të auditimit dhe të modifikojë përkatësisht procedurat e mëtejshme të planifikuara të auditimit kur merret evidencë auditimi shtesë gjatë kryerjes së auditimit të cilat ndikojnë në vlerësimin e rrezikut të auditimit. Në qoftë se identifikohen ngjarje apo kushte që hedhin dyshime mbi aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi pasi janë kryer prej auditorit vlerësimet e rrezikut të auditimit, si shtesë e kryerjes së procedurave të parashikuara në paragrafin 16, është e nevojshme që auditori të rishikojë vlerësimin e rreziqeve për anomali materiale. Ekzistenca e këtyre ngjarjeve apo kushteve gjithashtu mund të ndikojë në natyrën, afatet dhe shtrirjen e procedurave të mëtejshme të auditimit në përgjigje të rreziqeve të vlerësuara. SNA 330parashikon kërkesat dhe jep udhëzime për këtë çështje.”

Përhapja e Covid-19 ka shkallë të ndryshme të ndikimit financiar dhe operativ brenda industrive të ndryshme.

Shembuj të ngjarjeve ose kushteve që, individualisht ose kolektivisht, mund të hedhin dyshime të mëdha në aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi, përfshihen në paragrafin A3 të SNA 570 (i rishikuar).

Në këtë aspekt, auditori duhet të kryejë procedurat e mëposhtme dhe të marrë parasysh ndikimin e përhapjes së Covid-19:

• Të përcaktojë nëse menaxhmenti ka kryer tashmë një vlerësim paraprak të aftësisë së entitetit për të vazhduar në vijimësi. Auditori gjithashtu do të vlerësojë planet e menaxhmentit për veprimet e ardhshme në lidhje me çështjet e identifikuara të vijimësisë. Nëse menaxhmenti nuk ka kryer ende një vlerësim të aftësisë së entitetit për të vazhduar në vijimësi, auditori do të kërkojë nga menaxhmenti që të bëjë vlerësimin e tij.
• Të merret në konsideratë nëse janë bërë të disponueshme fakte apo informacione shtesë që nga data në të cilën menaxhmenti bëri vlerësimin e tij (duke konsideruar që zhvillimi i përhapjes së Covid-19 është azhurnuar çdo ditë)
• Të shqyrtohet besueshmëria e të dhënave themelore të gjeneruara dhe supozimeve të përdorura në përgatitjen e parashikimit të rrjedhjes së parave (referojuni SNA 540 (i rishikuar) për detaje të mëtejshme).
• Të kërkojë përfaqësime me shkrim nga menaxhmenti dhe, kur është e përshtatshme, ata që janë përgjegjës për qeverisjen, në lidhje me planet e tyre për veprime të ardhshme dhe realizueshmërinë e tyre (referojuni SNA 580 për detaje të mëtejshme).
• Në situata kur baza kontabël e vijimësisë është e përshtatshme, por ekziston një pasiguri materiale, ju lutemi referojuni pyetjes 11 për detaje të mëtejshme. Nga ana tjetër, në situata kur përdorimi i bazës kontabël të vijimësisë nuk është më i përshtatshëm, ju lutemi referojuni pyetjes 12 për detaje të mëtejshme.

Kur menaxhmenti nuk është i gatshëm të bëjë ose të zgjerojë vlerësimin e tij kur i kërkohet nga auditori, auditori do të duhej të marrë parasysh implikimin në raportin e auditorit. Ju lutemi referojuni pyetjes 9 për më shumë detaje.

NGJARJET E MËVONSHME

P8 - Cila është puna e pritur nga auditorët në ngjarjet e mëvonshme të prekura nga përhapja e Covid-19?

SNA 560 kërkon që auditori të përcaktojë nëse ngjarjet që ndodhin midis datës së pasqyrave financiare dhe datës së raportit të auditorit janë pasqyruar në mënyrë të duhur në ato pasqyra financiare në përputhje me kornizën e raportimit financiar në fuqi.

Auditorët pritet të pyesin menaxhmenti dhe, kur është e nevojshme, ata të ngarkuar me qeverisje, mbi ndikimin e përhapjes të Covid-19 në pasqyrat financiare duke përfshirë por jo kufizuar, diskutime mbi qëndrueshmërinë e entitetit, gjendjen e parave dhe nëse ka lehtësira të pa shfrytëzuara.

Auditori gjithashtu duhet të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit për ngjarjet e mëvonshme që kërkojnë rregullime ose dhënie të informacioneve shtesë në pasqyrat financiare.

Kërkesat nga auditori mund të përfshijnë, për shembull:

• Nëse kanë marrë angazhime, hua ose garanci të reja.
• Nëse ka ndodhur apo është planifikuar blerja apo shitja e pasurive.
• Nëse ka pasur rritje të kapitalit apo emetim të instrumenteve të borxhit, të tilla si emetimi i aksioneve apo obligacioneve të reja, ose është bërë apo planifikuar ndonjë marrëveshje për bashkim apo për likuidim.
• Nëse ka pasur ndonjë zhvillim në lidhje me ngjarjet eventuale.
• Nëse kanë ndodhur apo ka të ngjarë të ndodhin ngjarje që venë në pikëpyetje përshtatshmërinë e politikave kontabël të zbatuara në pasqyrat financiare, siç mund të jetë rasti, për shembull, në qoftë se ngjarje të tilla sjellin dyshime mbi vlefshmërinë e vijimësisë.
• Nëse kanë ndodhur ngjarje që janë të rëndësishme për matjen e vlerësimeve apo provizioneve të bëra në pasqyrat financiare.
• Nëse kanë ndodhur ngjarje që janë të rëndësishme për rikuperimin e pasurive.

Kur paqëndrueshmëria dhe pasiguria e ngjarjeve pas përfundimit të një viti financiar janë kaq domethënëse dhe të përhapura sa që procedurat e ngjarjeve të mëvonshme nuk janë në gjendje të kryhen në mënyrë të kënaqshme, ekziston një kufizim i fushës së auditimit. Ju lutemi referojuni pyetjes 9 për shqyrtimin e opinionit të auditorit në këto rrethana.

RAPORTI I AUDITORIT

P9 - Cili është ndikimi në raportin e auditorit lidhur me pamundësinë për të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit?

Auditori duhet të marrë në konsideratë një modifikim të opinionit të auditimit në përputhje me paragrafët e mëposhtëm në SNA 705 (i rishikuar):

• Paragrafi 7 (b) – Auditori do të shprehë një opinion të kualifikuar kur nuk është në gjendje të marrë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme mbi të cilat mund të mbështetë opinionin e tij, por arrin në përfundimin se ndikimet e mundshme në pasqyrat financiare të anomalive të pazbuluara, nëse do të kishte të tilla, mund të jenë materiale por jo të përhapura.
• Paragrafi 9 – Auditori do të refuzojë dhënien e një opinioni kur ai nuk është në gjendje të sigurojë evidenca të mjaftueshme e të përshtatshme të auditimit mbi të cilat të mund të mbështetë opinionin e tij dhe arrin në përfundimin se ndikimet e mundshme të anomalive të pazbuluara në pasqyrat financiare, nëse do të kishte të tilla, mund të jenë materiale dhe të përhapura.

Kur auditori refuzon të shpreh një opinion mbi pasqyrat financiare, raporti i auditorit nuk do të përfshijë një seksion për Çështjet Kryesore të Auditimit në përputhje me SNA 701 ose një Seksion të Informacioneve të Tjera në përputhje me SNA 720 (i rishikuar).

Kur auditori modifikon opinionin për pasqyrat financiare, përveç elementeve specifike të kërkuara nga SNA 700 (i rishikuar) ai do të:

• Ndryshojë titullin "Baza për Opinionin" të kërkuar nga paragrafi 28 i SNA 700 (i rishikuar) duke e zëvendësuar sipas rastit me titullin "Bazat për Opinion të Kualifikuar", "Baza për Opinion të Kundërt", ose "Baza për Mohim të Opinionit"; dhe
• Përfshijë brenda këtij seksioni një përshkrim të çështjeve që çojnë në modifikim.

P10 - Cili është ndikimi në raportin e auditorit që ka të bëjë me mosveprimin ose pamjaftueshmërinë e shpalosjeve ose anomali në vlerë, klasifikimin ose prezantimin në pasqyrat financiare që vijnë nga ndikimi i përhapjes së Covid-19?

Anomalitë përfshijnë gjithashtu ato rregullime të shumave, klasifikimeve, prezantimeve ose shpalosjeve që, sipas gjykimit të auditorit, janë të domosdoshme që pasqyrat financiare të paraqiten në mënyrë të drejtë, në të gjitha aspektet materiale, ose të japin një pamje të vërtetë dhe të drejtë.

Auditori duhet të marrë në konsideratë një modifikim të opinionit të auditimit në përputhje me paragrafët e mëposhtëm në SNA 705 (Rishikuar):

• Paragrafi 7 (a) - Auditori do të shprehë një opinion të kualifikuar kur, pasi ka siguruar evidencën e nevojshme të auditimit, arrin në përfundimin se anomalitë, individualisht ose së bashku, janë materiale, por jo të përhapura, në pasqyrat financiare.
• Paragrafi 8 - Auditori do të shprehë një opinion të kundërt kur ai, pasi ka siguruar evidencën e nevojshme të auditimit, konstaton se anomalitë në pasqyrat financiare, individualisht ose së bashku, janë materiale dhe të përhapura.

Ju lutemi referojuni pyetjes 9 në lidhje me kërkesat nën "Baza për Opinion" për detaje të mëtejshme.

P11 - Cili është ndikimi në raportin e auditorit lidhur me ekzistencën e një pasiguri materiale në lidhje me ngjarje ose kushte që mund të hedhin dyshime të mëdha në aftësinë e entitetit për të vazhduar në vijimësi?

Kur ekziston një pasiguri materiale në lidhje me ngjarje ose kushte që mund të hedhin dyshime të mëdha në aftësinë e entitetit raportues për të vazhduar në vijimësi, ekzistojnë dy skenarë siç përcaktohen më poshtë:

• Në qoftë se në pasqyrat financiare janë dhënë informacionet e duhura shpjeguese rreth pasigurisë materiale, auditori shpreh një opinion të pakualifikuar dhe përfshin një seksion të veçantë të titulluar “Pasiguri Materiale të lidhura me Vijimësinë”
• Në qoftë se në pasqyrat financiare nuk është dhënë informacioni i duhur shpjegues rreth pasigurisë materiale, auditori duhet të shprehë një opinion të kualifikuar ose opinion të kundërt, siç është e përshtatshme, në përputhje me SNA 705 (i rishikuar).

P12 - Cili është ndikimi në raportin e auditorit sa i përket përdorimit të papërshtatshëm të bazës kontabël të vijimësisë?

Kur pasqyrat financiare janë përgatitur mbi bazën kontabël të vijimësisë, por, sipas gjykimit të auditorit, zbatimi nga menaxhmenti i bazës kontabël të vijimësisë në përgatitjen e pasqyrave financiare është i papërshtatshëm, auditori duhet të shprehë një opinion të kundërt.

P13 - A duhet të përfshihet një paragraf i Theksimi i të çështjes në raportin e auditimit në lidhje me përhapjen e Covid-19?

Paragrafi 8 i SNA 706 (i rishikuar) thotë se "nëse auditori e konsideron të nevojshme të tërheqë vëmendjen e përdoruesve për një çështje të paraqitur ose të shpalosur në pasqyrat financiare që, sipas gjykimit të auditorit, është e një rëndësie thelbësore për përdoruesit për të kuptuar pasqyrat financiare, auditori përfshin në raportin e tij një Paragraf që Thekson Çështjen me kusht që:

• Si rrjedhojë e kësaj çështje, auditorit nuk do t'i kërkohet të modifikojë opinionin në përputhje me SNA 705 (i rishikuar); dhe
• Kur zbatohet SNA 701, çështja nuk duhet të jetë përcaktuar si çështje kryesore e auditimit që duhet të komunikohet në raportin e auditorit ”.

Kur nuk zbulohet asnjë çështje kryesore e auditimit në lidhje me shpërthimin Covid-19, auditori mund ta konsiderojë të nevojshme të përfshijë një Paragraf që Thekson Çështjen në përputhje me SNA 706 (i rishikuar) nëse përhapja e Covid-19 ka pasur, ose vazhdon të ketë, një ndikim domethënës në pozicionin financiar të entitetit raportues.

• [1]   SNA 320, paragrafi 12
• [2]   SNA 501, paragrafi 4
• [3]  SNA 501, paragrafi 6
• [4]  SNA 501, paragrafi 7
• [5] SNA 540 (i rishikuar), paragrafët 28 – 29
• [6]  SNA 260 (i rishikuar), paragrafi 15
• [7]   SNA 260 (i rishikuar), paragrafi 16
• [8]   SNA 260 (i rishikuar), paragrafi A26
• [9]   SNA 600, paragrafi A58
• [10]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafët 17 to 18
• [11]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 13
• [12]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 16
• [13] SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 24
• [14]  SNA 560, paragrafi 7(b)
• [15]  SNA 560, paragrafi 6
• [16]  SNA 560, paragrafi A9
• [17]  SNA 705 (i rishikuar), paragrafi 29
• [18] SNA 705 (i rishikuar), paragrafi 20
• [19]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 22
• [20]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 23
• [21]  SNA 570 (i rishikuar), paragrafi 21
• [22]  SNA 706 (i rishikuar), paragrafi A5